In elke psychotherapie wordt een persoon met emotionele problemen zodanig beïnvloed dat hij zich beter gaat voelen. De cliënt die in psychotherapie gaat, kan niet niet reageren op de communicaties van de therapeut; de vaardigheid van de therapeut bepaalt in belangrijke mate de gewenste therapeutische respons.
Het belangrijkste voordeel van het toepassen van hypnose in psychotherapie ligt in het vermogen om onbewuste hulpbronnen te mobiliseren. Hierdoor kunnen zelfs psychoanalytische behandelingen aanzienlijk worden bekort (Fromm).
Gevoelens, waarden, gedragingen, herinneringen en inzichten, allemaal gewaarwordingen die iemands keuzen bepalen; zij zijn alle subjectief en daarmee vatbaar voor verandering. Dit kan door directe suggesties bij gewenste meer oppervlakkige veranderingen, maar het meer complexe en geavanceerder gebruik van hypnose richt zich op het oplossen van dieper liggende intrapsychische conflicten.
De flexibiliteit van hypnose als hulpmiddel bij psychotherapie maakt het zinvol op elk gewenst niveau van verandering. Van oudsher hoort hypnose bij verschillende vormen van psychotherapie, bijvoorbeeld binnen de psychodynamische benaderingen en de gedragstherapie.
Het heeft in de loop van de tijd vaak andere namen gekregen, aangepast aan tijdsgeest en toepassing. Zo wordt binnen de mindfulness gebruik gemaakt van hypnotische technieken en kennen ook verschillende ontspanningsoefeningen elementen van hypnose.