Uitgeverij Garant 2020 pagina’s 256
Prijs € 29,50 ISBN 978-90-441-370-4
Frans van der Lem
Vergeet de titel van het boek. En vergeet dat je aan het lezen bent. De bundel gaat over hypnose in het ziekenhuis. Verplaats jezelf naar de afdeling oncologie en naar de PAAZ. José is je gids. Ze is geworteld in de praktijk. Je loopt samen met haar mee op, in haar tocht door haar carrière. Door de lange gangen van de kliniek. Je komt op rustige zorgzame ziekenkamers. Bent aanwezig bij het overleg met artsen en verpleegkundigen.
José is er graag gezien. Ze luistert mee. Heeft begrip. Als haar zachte stem klinkt, heeft zij alle aandacht. Verder is het stil. Alleen al haar aanwezigheid creëert rust.
Middels afleiding en suggestie stimuleert zij patiënten om zich over pijn en angsten heen te tillen. Angsten voor prikken, injecties en chemotherapie. Zelfs verminking en de dood durven zij dan in de ogen te kijken. Zij het schoorvoetend.
Je mag met José over haar schouder meekijken. De ander recht in het gezicht. Het is een voorrecht om erbij aanwezig te zijn. De casuïstiek is illustratief en concreet. Je ziet de patiënten in levenden lijve voor je. Je kunt hen bijna ruiken. Hun pijn raakt je. Tussendoor verneem je – in de verte op de achtergrond – de woorden van José. Ze geeft uitleg over wat ze aan het doen is. Maar vertelt ook hoe ze vanuit haar eigen levensgeschiedenis zich kan verplaatsen in de persoon en de ervaringen van patiënt. Zo wordt José – als gids – zelf ook vlees en bloed.
Naast allerlei vakinhoudelijke uitleg over het toepassen van hypnose in de praktijk, onderstreept José het belang van heldere communicatie. Ze hoopt dat we ons meer bewust worden van de invloed van de afdelingssfeer en ziekenhuisentourage op het welbevinden en herstel van de patiënt. Hetzelfde geldt voor (on)bedoelde verbale en vooral non-verbale suggesties van het personeel.
Per situatie dient de zorgverlener – gebruik makend van diens professionele intuïtie – nauw aan te sluiten bij iedere afzonderlijke patiënt en diens leefwereld. Bij het werken met hypnose en suggestie, luistert dit ‘invoegen’ nog nauwlettender dan bij meer instrumentele zorgtaken.
De praktijkvoorbeelden van José zijn ijzersterke instrumenten om de praktijk te illustreren. De letterlijke tekst van de therapeut, in korte en heldere zinnen, laat de lezer bijna fysiek aanwezig zijn bij de behandeling van de patiënt
De woordelijk uitgesproken tekst wordt – onderscheiden van de theoretische onderbouwing – tevens weergegeven op een andere kleur achtergrond. Dat is aantrekkelijk. Door – met het boek in handen – als lezer de zinnen hardop en in rustig tempo voor te dragen, wordt de geschetste situatie steeds meer werkelijkheid. En leerzamer.
Het is een overzichtelijk boek. Elk hoofdstuk start met een samenvattende inleiding en vormt op zich als het ware een afgeronde bundel. De theoretische verhelderingen verlangen van de lezer dat deze al wat beter is ingevoerd in het vocabulaire van de hypnotherapeut. Doch deze abstracte toelichtingen fungeren met name als verbindingen tussen de illustratieve praktijkvoorbeelden. En die casuïstiek vormt de ruggengraat van het boek.
Voor mij fungeerde het boek vooral als opfriscursus om vaardigheden vanuit de praktijk te actualiseren en samen met bestaande kennis van basis- en specialistische hypnoseopleidingen opnieuw te integreren.
Bij herdruk, zou een aangepaste titel overwogen kunnen worden:
“Praktijkboek Hypnose in het Ziekenhuis” Verlichtende suggesties in de dagelijkse patiëntenzorg.
De terminologie ‘medische hypnose’ zou beperkt kunnen worden tot ‘hypnose’.
Aanbevelenswaardig is dan ook om de term ‘psycholoog’ in de tekst te vervangen door een neutrale interprofessionele functie als ‘zorgverlener’. Want volgens de flaptekst is het toch vooral de bedoeling dat niet alleen psychologen, maar juist ook andere zorgprofessionals als artsen en verpleegkundigen inspiratie krijgen om met suggestie en hypnose aan de slag te gaan?
